بسم الله الرحمن الرحیم
کتابنامه
کتاب احسن الودیعه نوشته محمد مهدی موسوی کاظمی اصفهانی در ترجمه مشاهیر و علمای شیعه است.
به گفته مولف این کتاب از مهمترین کتب در ترجمه اعلام قرن 13 و 14 است.
مولف در این کتاب از منهج طبقات پیروی کرده و علما را به ترتیب تاریخ وفات بررسی کرده است.
این کتاب علاوه بر ترجمه های استطرادی و پراکنده 102 ترجمه دارد.
از مهم ترین نکته های این کتاب این است که به ترجمه برخی افرادی پرداخته که در کتب دیگر ترجمۀ آنها پیدا نمی‌شود.
کتب مهم دیگری در اعلام شیعه مانند ذریعه و اعیان الشیعه و ریحانه الادب از این کتاب استفاده کرده اند.
علامه میرحامد حسین در احسن الودیعه
السیّد حامدحسین
لسان الفقهاء والمجتهدین، وترجمان الحکماء والمتکلّمین، وسند المحدثین، مولانا السیّد حامدحسین بن المفتی السیّد محمدقلی بن محمدحسین بن حامدحسین بن زین‌العابدین الموسوی النیشابوری الکنتوری [م 1306ق]
کان من أکابر المتکلّمین الباحثین فی الدیانة، والذّابين عن بیضة الشریعة وحوزة الدین الحنیف.
وقد طار صیته فی الشرق والغرب، وأذعن بفضله صنادید العجم والعرب، وکان جامعاً لفنون العلم، واسع الإحاطة کثیر التتبّع دائم المطالعة، محدثاً رجالیّاً أدیباً أریباً.
وقد قضی عمره الشریف فی التصنیف والتألیف، فیقال إنّه کتب بیمناه حتی عجزت بکثرة العمل، فأضحی یکتب بالیسری،
وله مکتبة کبیرة فی لکهنو وحیدة فی کثرة العدد من صنوف الکتب، ولا سیما کتب المخالفین.
وبالجملة فهو فی الدّیار الهندیة سیّد المسلمین حقّاً، وشیخ الإسلام صدقاً،
وأهل عصره کلّهم مذعنون لعلوّ شأنه فی الدین والسیادة،
وحسن الاعتقاد وکثرة الاطلاع، وسعة الباع ولزوم طریقة السلف.
من العمود الثانی من المآثر والآثار فقال:
میرحامدحسین لکهنوی از آیات الهیه و حجج شیعه اثنی عشریه است گذشته از مقام فقاهت،
در علم شریف حدیث واحاطه تام بر اخبار وآثار ومعرفت أحوال رجال از شعب شیعه وأهل سنت وجماعت أولین شخص امامیه است قولاً مطلقاً.
ودر فن کلام لا سیما مبحث امامت که از صدر اسلام تا کنون ما بین ما دو فرقه بزرگ از این ملت میمون،
معنون گردیده صاحب مقامی مشهود است وموقفی بین المسلمین مشهور.
ثمّ أخذ فی مدح عبقاته، وبیان مناقبه ودرجاته وخزانة، کتبه، وتاریخ وفاته، فلیلاحظ.
مؤلّفاته
- 1. عبقات‌الأنوار فی إمامة‌الأئمةالأطهار؛ لم یکتب مثله فی السلف والخلف. وهو فی الردّ علی باب الإمامة من التحفة للشاه عبدالعزیز الدهلوی، وکان قد أنکر جملة من الأحادیث الواردة فی إمامة الأمیر، فحاول صاحب العنوان علیه الرحمة والرضوان أن یثبت تواتر کلّ واحد من تلک الأخبار عن کتب أهل السنّة، فیورد الخبر ویذکر الصحابة والتابعین، وتبع التابعین الذین قد رووه، وما ورد فی توثیقهم عن رجال العامّة، ثمّ أسماء المحدثین المخرجین له علی ترتیب القرون والطبقات مع إثبات اعتبارهم من کبت القوم، بما لم یسبقه إلیه أحد. وما بلغنا من مجلداته الضخام مجلد فی حدیث «الطیر»، وآخران فی حدیث «الغدیر»، ورابع فی «الولایة»، وخامس فی «مدینة العلم»، وسادس فی حدیث «التشبیه»، وسابع فی حدیث «الثقلین»، ومجلدات أخر لا یحضرنا عناوینها الآن.
- 2. استقصاء الإفحام فی الردّ علی منتهی‌الکلام؛ وحید فی بابه مشتمل علی مجلدین.
مشایخه
تَلمّذ فی الکلام علی والده العلّامة، وفی الفقه والأصول، علی سیّدالعلماءالسیّد حسین،
وفی المعقول علی السیّد المرتضی ابن السیّد محمد سلطان‌العلماء، ویظهر من بعض المجامیع المعتبرة
أنّه حضر أبحاث علماء النجف الأشرف، حین تشرّفه بزیارة العتبات العالیات، والله العالم.
وفاته ومدفنه
توفّی فی ثامن عشر من شهر صفر سنة 1306[ق]،
کما فی الرسالة التی کتبها فی أحوال علماء الهند، خدیننا السیّد علی نقی الهندی (سلّمه الله) وأرسلها لنا.
وفی المآثر والآثار إلّا أنّ الأخیر لم یذکر یوم وفاته وشهرها.
ودفن کما ذکره السیّد المذکور فی حسینیّة غفران مآب بلکهنو.
أبوه وأخواه وولداه
أمّا أبو المفتی السیّد محمدقلی فقد کان متکلّماً بارعاً ماهراً،
فی المعقول والمنقول، حسن‌المناظرة، جیّد التحریر، واسع التتبّع.
تَلمّذ علی السیّد دلدار‌علی طاب ثراه، واشتغل فی الردّ علی المخالفین فقام به أحسن قیام،
فألّف التآلیف المفیدة، والتصانیف العدیدة کـ تطهیر المؤمنین عن نجاسة المشرکین؛
وتکمیل المیزان فی علم الصرف؛ وردّ جملة من أبواب التحفة الاثنی عشریّة فی مجلدات عدیدة؛
والفتوحات الحیدریّة فی الردّ علی الصراط المستقیم للشیخ عبد الحی؛
وتقریب الأفهام فی تفسیر آیات الأحکام؛ ورسالة فی التقیّة بالفارسیّة؛
ورسالة فی الکبائر کذلک، وغیر ذلک من المؤلّفات.
توفّی فی الرابع من محرّم سنة 1260ق، وأرَّخه السیّد محمدعباس الشوشتری،
الذی هو من أحفاد سیّدنا المحدث الجزائری صاحب الأنوار النعمانیّة،
والمتوفّی کما فی رسالة السیّد الجلیل السیّد علی‌نقی‌الهندی سلّمه الله فی خامس عشری رجب سنة 1306[ق]،
بقوله: «لموته هو إقبال یوم عاشوراء.
و أمّا أخواه
و هما العالمان الکاملان الباذلان القابلان البارعان، السیّد سراج الدین وهو أکبر أولاد أبيه،
وکان عریقاً فی العلوم العقلیّة، وله إلمام بلسان أهل الغرب وفنونهم،
توفّی فی حدود سنة 1282[ق]،
وله مؤلّفات فی الریاضیات.
و السیّد إعجاز‌حسین، وکان فاضلاً، وفی العلوم کاملاً.
له: کتاب شذور الحقیان فی تراجم الأعیان، فی عدّة مجلدات؛ وکشف الحجب والأستار عن وجه الکتب والأسفار؛
ذکر فیه تصانیف الشیعة ومؤلّفاتهم علی نمط کشف الظنون،
وقد کتبنا مثله کتاباً إلّا أنّا اقتصرنا علی ذلک الکتب الموجودة فی مکتبتنا.
و له أیضاً القول السدید، ورسالة فی ترجمة صاحب النزهة المیرزا محمد… إلی غیر ذلک. ولد فی 21 رجل سنة 1240،
کما فی رسالة السیّد الجلیل السیّد علی‌نقی‌الهندی التی أرسلها إلینا.
وتوفّی فی 17 شوّال سنة 1286[ق]، ذکره فی المآثر والآثار بعنوان میرغازی حسین لکهنوی وأثنی علیه.
أمّا ولداه
و هما العالمان البارعان، الجلیلان المعاصران، شمس‌العلماء السیّد ناصرحسین أیّده الله وهو عارف بالرجال والحدیث،
واسع التتبّع کثیر الاطلاع دائم المطالعة، وهو أحد مراجع أهالی الهند.
ولد سلّمه الله _کما ذکره السیّد علی‌نقی‌الهندی سلّمه الله فی رسالته التی ننقل عنها تراجم فضلاء الهند_ فی 19 جمادی الثانیة سنة 1284،
وقرأ علی والده، وعلی السیّد محمدعباس، وله الروایة عن الأخیر.
ومن مؤلّفاته: نفحات الأزهار فی فضایل الأئمّة الأطهار؛ وإثبات حدیث ردّ الشمس؛ ودیوان الخطب؛
ودیوان الشعر؛ وکتاب المواعظ؛و مسند فاطمة بنت الحسین علیها السلام.
وهو حفظه الله علی ما حدثنا بعض الثقات من أهل الهند مشغول بإتمام کتاب والده عبقات‌الأنوار، فبرز من تألیفه عدّة مجلدات،
ولم یتّفق إلی الآن ملاقاتی إیّاه مع أنّه جاء قبل سنین عدیدة إلی العتبات العالیات کما نقل،
نسأل الله التلاق بحقّ أئمّة العراق، زاد الله فی توفیقه، وجعل التقوی رفیقه.
والعالم السیّد ذاکر‌حسین نقل أنّ له حواشی علی عبقات والده، والله العالم.
برای دریافت فایل اینجا کلیک کنید:
