آیین رونمایی از احیای کتاب گرانسنگ « عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار» همزمان با ولادت با سعادت حضرت ولی عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) با حضور گسترده شخصیتهای علمی و اساتید حوزه علمیه سراسر کشور در بنیاد بین المللی امامت برگزار گردید.
مراسم رونمایی از 11 جلد از مجموعه کتاب «عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار»، اثر گران‌قدر علامه میر حامد حسین، در روز پنجشنبه دوم اسفند ۱۴۰۳ در بنیاد بین‌المللی امام برگزار شد. این آیین با حضور علمای برجسته، اساتید حوزه و دانشگاه، پژوهشگران علوم اسلامی و علاقه‌مندان به معارف اهل بیت (علیهم السلام ) همراه بود. این رویداد علمی-فرهنگی، که در فضایی معنوی و علمی برگزار شد، شامل سخنرانی‌های علمی، گزارش‌های پژوهشی، پخش پیام ویدیویی از کشور هند، مدیحه‌سرایی و در نهایت رونمایی رسمی از نسخه‌های جدید این اثر ارزشمند بود.
اهمیت احیای آثار علمی شیعه
آیت‌الله کریمی جهرمی، از اساتید برجسته حوزه علمیه، در سخنرانی خود به اهمیت احیای آثار علمی شیعه، به‌ویژه کتاب عبقات الانوار اشاره کردند. وی تأکید داشت که این کتاب نه‌تنها یکی از مهم‌ترین منابع علمی شیعه در دفاع از مکتب امامت و ولایت است، بلکه به عنوان یکی از ارزشمندترین آثار در مواجهه با شبهات تاریخی و اعتقادی مطرح شده علیه شیعه شناخته می‌شود.
ضرورت شناخت و احیای آثار بزرگ شیعه
آیت‌الله کریمی جهرمی با اشاره به نقش تاریخی علمای شیعه در حفظ و گسترش علوم اسلامی بیان کرد:
«علمای شیعه در طول تاریخ، همواره در خط مقدم دفاع از معارف اهل بیت (علیهم السلام) قرار داشته‌اند. آثار گران‌سنگی همچون عبقات الانوار، نه‌تنها در زمان خود، بلکه برای تمامی اعصار، سندی محکم در دفاع از امامت و ولایت محسوب می‌شود.»
جایگاه عبقات الانوار در اثبات امامت
وی در ادامه سخنان خود به اهمیت کتاب عبقات الانوار و تأثیر آن در مباحث کلامی اشاره کرد و گفت:
«این کتاب، نمونه‌ای کم‌نظیر از تسلط علمی و دقت در استناد به منابع مختلف اسلامی است. علامه میر حامد حسین با روشی متقن و استدلالی قوی، توانسته است پاسخ‌هایی قاطع به شبهات مخالفان تشیع ارائه دهد. مطالعه و تدریس این کتاب، برای پژوهشگران و طلاب علوم دینی ضروری است.»
فرآیند احیا و انتشار نسخه‌های جدید
آیت‌الله کریمی جهرمی با تقدیر از دست‌اندرکاران احیای این کتاب، بر اهمیت دقت در تصحیح و بازنشر متون اسلامی تأکید کرد و گفت:
«هر اثری که از بزرگان شیعه به ما رسیده است، گنجینه‌ای بی‌نظیر است که باید با دقت علمی تصحیح و منتشر شود. نسخه‌های جدید عبقات الانوار، حاصل تلاش محققان و پژوهشگران متعهدی است که در بازخوانی و تصحیح آن، نهایت دقت را به کار برده‌اند.»
وی همچنین تأکید کرد که این احیا، نه‌تنها یک پروژه علمی، بلکه یک وظیفه دینی است که باید در اولویت فعالیت‌های فرهنگی و پژوهشی حوزه‌های علمیه قرار گیرد.
لزوم ترویج و گسترش مباحث امامت‌پژوهی
آیت‌الله کریمی جهرمی در ادامه به ضرورت گسترش مباحث مرتبط با امامت و استفاده از این کتاب در حوزه‌های علمی اشاره کرد و گفت:
«در شرایطی که بسیاری از شبهات در فضای علمی و رسانه‌ای مطرح می‌شود، لازم است که پاسخ‌های علمی و متقن از سوی حوزه‌های علمیه ارائه گردد. عبقات الانوار یکی از مهم‌ترین منابع در این حوزه است که باید بیشتر معرفی و تدریس شود.»
برنامه‌های پیشنهادی برای استفاده از این اثر
آیت‌الله کریمی جهرمی در پایان سخنان خود پیشنهاداتی را برای استفاده بهینه از این کتاب ارائه داد. برخی از این برنامه‌ها شامل:
- تألیف و انتشار شرح و تفسیرهای جدید بر بخش‌های مهم این کتاب.
- برگزاری نشست‌های علمی برای بررسی و تبیین استدلال‌های مطرح‌شده در عبقات الانوار.
- ترجمه این اثر به زبان‌های مختلف برای استفاده در مجامع بین‌المللی.
- گنجاندن مباحث این کتاب در سرفصل‌های آموزشی حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها.
وی تأکید کرد که این اقدامات می‌تواند نقش بسزایی در معرفی و ترویج مبانی فکری شیعه در سطح بین‌المللی داشته باشد.
روند تحقیقات و احیای آثار علامه میرحامد حسین(ره)
در ادامه برنامه، گزارش تصویری حجت السلام والمسلمین اسفندیاری، دبیر علمی کنگره علامه میرحامد حسین در کشور هند پخش شد و وی ضمن ارائه گزارشی از روند تحقیقات و احیای آثار این عالم شیعی، بر اهمیت ادامه این مسیر تأکید کرد. وی خاطرنشان کرد که بسیاری از نسخه‌های خطی این اثر گران‌بها طی سال‌های گذشته گردآوری شده و نسخه تصحیح‌شده جدید، اکنون در دسترس پژوهشگران قرار دارد.
اهمیت احیای آثار علمی شیعه
حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سبحانی، ریاست بنیاد بین‌المللی امامت، در سخنرانی خود به اهمیت احیای آثار علمی شیعه، به‌ویژه کتاب عبقات الانوار اشاره کردند. وی تأکید داشت که این کتاب یکی از مهم‌ترین منابع علمی شیعه در دفاع از مکتب امامت و ولایت است و همچنان به عنوان یک مرجع ارزشمند برای پاسخ به شبهات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نقش عبقات الانوار در دفاع از امامت
ریاست محترم بنیاد بین المللی امامت بیان کرد که عبقات الانوار در برابر شبهاتی که علیه تشیع مطرح شده، پاسخ‌های مستدل و جامعی ارائه داده است. وی تأکید کرد:
«این اثر نه‌تنها یک کتاب کلامی است، بلکه یک سند علمی در دفاع از ولایت امیرالمؤمنین (ع) محسوب می‌شود که توانسته است در طول قرون متمادی، نقش مهمی در گسترش مبانی اعتقادی شیعه ایفا کند.»
فرآیند احیا و انتشار نسخه‌های جدید
وی در ادامه به تلاش‌های گسترده‌ای که برای احیای این اثر انجام شده اشاره کرد و گفت:
«احیای این کتاب گامی اساسی در ترویج علوم اسلامی و پاسداری از معارف اهل بیت (ع) است. ما در بنیاد بین‌المللی امامت و با همکاری بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، تلاش کردیم تا نسخه‌های خطی این کتاب را جمع‌آوری، تصحیح و منتشر کنیم تا محققان و پژوهشگران بتوانند از این اثر ارزشمند بهره ببرند.»
وی همچنین بر اهمیت حفظ امانت‌داری علمی در تصحیح و بازنشر این کتاب تأکید کرد و گفت:
«تمامی مراحل بازنگری و تصحیح، با رعایت دقیق‌ترین اصول علمی و حفظ اصالت متن اصلی انجام شده است.»
دیدگاه رهبر معظم انقلاب درباره این اثر
مدیر عامل موسسه معارف اهل بیت علیهم السلام به تأکیدات مقام معظم رهبری درباره ضرورت احیای آثار علمی شیعه اشاره کرد و گفت:
«رهبر انقلاب، همواره بر اهمیت بازنشر آثار بزرگانی همچون علامه میر حامد حسین تأکید داشته‌اند. ایشان معتقدند که این آثار، سرمایه‌های بی‌بدیل علمی و اعتقادی شیعه هستند که باید به درستی به نسل‌های آینده منتقل شوند.»
اهمیت روش‌شناسی علامه میرحامد حسین
حجت‌الاسلام والمسلمین سبحانی همچنین درباره روش‌شناسی علمی علامه میر حامد حسین گفت:
«ویژگی برجسته این کتاب، شیوه علمی و متقن آن است. علامه میر حامد حسین با استناد گسترده به منابع اهل سنت، به‌گونه‌ای بحث کرده که حتی بسیاری از علمای غیرشیعه نیز به ارزش علمی این کتاب اذعان کرده‌اند.»
وی افزود که دقت و تسلط علمی علامه میر حامد حسین در استفاده از منابع اهل سنت به قدری چشمگیر است که حتی برخی از مخالفان نیز نتوانسته‌اند به روش او ایرادی وارد کنند.
برنامه‌های آینده برای معرفی بیشتر این اثر
ریاست کنگره بزرگداشت علامه میرحامد حسین(ره) در پایان سخنان خود اعلام کرد که بنیاد بین‌المللی امامت برنامه‌های متعددی را برای معرفی و ترویج این کتاب در نظر دارد. از جمله این برنامه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- برگزاری همایش بین‌المللی در آستانه ۱۳ رجب برای بررسی ابعاد علمی این کتاب.
- معرفی این اثر در دانشگاه‌های بین‌المللی و مراکز علمی اسلامی.
- فراهم‌سازی نسخه‌های دیجیتالی و ترجمه این اثر برای دسترسی بیشتر.
- تدوین و انتشار مقالات علمی مبتنی بر محتوای این اثر در نشریات معتبر.
- تهیه دوره‌های آموزشی ویژه طلاب و دانشجویان علاقه‌مند به مطالعات امامت و کلام اسلامی.
وی تأکید کرد که این اقدامات نه تنها به معرفی این اثر کمک خواهد کرد، بلکه در تقویت مباحث امامت‌پژوهی در سطح بین‌المللی نیز تأثیرگذار خواهد بود.
عبقات الانوار یکی از ستون‌های اصلی پژوهش‌های کلامی در حوزه امامت
حجت‌الاسلام والمسلمین شریعتی‌تبار، مدیر گروه فقه و اصول بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، در سخنرانی خود به نقش حیاتی این بنیاد در احیای آثار علمی شیعه، به‌ویژه کتاب عبقات الانوار اشاره کردند. وی تأکید داشت که این کتاب یکی از ستون‌های اصلی پژوهش‌های کلامی در حوزه امامت است و بازنشر آن می‌تواند پاسخ‌گوی بسیاری از پرسش‌ها و شبهات پیرامون اعتقادات شیعه باشد.
اهمیت عبقات الانوار در مطالعات اسلامی
حجت‌الاسلام شریعتی‌تبار در توصیف جایگاه علمی این اثر بیان کرد:
«عبقات الانوار از جمله آثاری است که در هر دوره‌ای از تاریخ تشیع، مورد توجه علما و محققان بوده و همچنان یکی از مهم‌ترین منابع در مطالعات اسلامی است. این کتاب از نظر استناد به منابع اهل سنت و بهره‌گیری از متون معتبر، اثری منحصر به فرد است.»
وی همچنین تأکید کرد که این کتاب به دلیل جامعیت در ارائه استدلال‌های منطقی و نقلی، می‌تواند راهنمایی اساسی برای محققان باشد.
نقش آستان قدس رضوی در احیای آثار علمی شیعه
حجت‌الاسلام والمسلمین شریعتی‌تبار با اشاره به فعالیت‌های آستان قدس رضوی در حفظ و نشر میراث علمی شیعه گفت:
«آستان قدس رضوی همواره در تلاش بوده تا گنجینه‌های علمی شیعه را زنده نگه دارد. انتشار نسخه‌های جدید عبقات الانوار، حاصل سال‌ها پژوهش و همکاری میان محققان و پژوهشگران بنیاد پژوهش‌های اسلامی است که با دقت و ظرافت علمی انجام شده است.»
وی همچنین به برنامه‌های آینده این بنیاد برای ترویج و آموزش این اثر در مراکز علمی و دانشگاهی اشاره کرد.
چالش‌های پیش روی احیای این اثر
حجت‌الاسلام شریعتی‌تبار درباره چالش‌های تصحیح و انتشار نسخه‌های جدید این کتاب گفت:
«یکی از چالش‌های مهم در احیای عبقات الانوار، یافتن نسخه‌های خطی معتبر و تطبیق دقیق آن‌ها بود. تیم‌های تحقیقاتی ما در این فرآیند با بررسی نسخه‌های مختلف و مقایسه آن‌ها با منابع اصلی، توانستند متنی دقیق و علمی را ارائه دهند.»
وی همچنین اشاره کرد که فرآیند احیای این اثر، نیازمند مشارکت بیشتر مراکز علمی و حوزه‌های علمیه است تا به شیوه‌ای گسترده‌تر در دسترس پژوهشگران قرار گیرد.
برنامه‌های آینده برای معرفی گسترده‌تر این اثر
حجت‌الاسلام والمسلمین شریعتی‌تبار برنامه‌های آینده آستان قدس رضوی و بنیاد پژوهش‌های اسلامی را برای معرفی این کتاب تشریح کرد. برخی از این برنامه‌ها عبارتند از:
- برگزاری نشست‌های تخصصی در حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها برای بررسی و تبیین مباحث این اثر.
- ترجمه این کتاب به زبان‌های مختلف جهت دسترسی گسترده‌تر پژوهشگران بین‌المللی.
- فراهم‌سازی نسخه‌های دیجیتالی برای مطالعه آسان‌تر محققان و دانشجویان.
- انتشار پژوهش‌های تطبیقی جدید که جایگاه عبقات الانوار را در علوم اسلامی بررسی کند.
نقش حیاتی عبقات الانوار بر اثبات امامت و ولایت
مراسم رونمایی از عبقات الانوار با تأکید بر نقش حیاتی این کتاب در اثبات امامت و ولایت، و همچنین سخنان حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سبحانی در مورد اهمیت احیای این اثر برگزار شد. وی با اشاره به تلاش‌های علمی صورت‌گرفته برای انتشار این مجموعه، بر لزوم ادامه تحقیقات و معرفی این اثر به نسل‌های آینده تأکید کرد.
رونمایی از ۱۱ جلد جدید کتاب:
در بخش پایانی این مراسم، از ۱۱ جلد جدید عبقات الانوار که با تحقیق و تصحیح گسترده و به همت بنیاد بین‌المللی امامت و بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی به چاپ رسیده، رونمایی شد. این مجموعه ارزشمند، نتیجه تلاش‌های پژوهشگرانی است که طی سال‌های گذشته به بررسی نسخه‌های خطی و اصلاح متون این کتاب پرداخته‌اند.
قدردانی از پژوهشگران و دست‌اندرکاران:
در جریان این مراسم، از پژوهشگرانی که در احیای این اثر نقش داشته‌اند، تقدیر به عمل آمد. از جمله افرادی که مورد تقدیر قرار گرفتند می‌توان به حجت‌الاسلام والمسلمین محمد جواد رجب‌زاده، مجتبی ناظمی، محمد مهدی دلیر، سید صادق هاشمی و دیگر محققان اشاره کرد.
