دیدار اعضای کنگره بین المللی بزرگداشت علامه میرحامد حسین لکهنوی(ره) با آیت الله محسن اراکی نماینده مجلس خبرگان رهبری

در آغاز این دیدار، رئیس کنگره، حجت الاسلام والمسلمین دکتر سبحانی  با بیان مقدمه‌ای درباره نقش مدرسه کلامی شیعه در تحولات علمی و فکری جهان اسلام، به اهمیت احیای آثار علامه میرحامد حسین اشاره کرد. وی با ذکر این نکته که مکتب علمی لکهنو را شبه معجزه دانست و آن را یکی از ارکان مهم شیعه در شبه‌قاره هند دانست، بر ضرورت حفظ و بازخوانی دستاوردهای این مکتب تأکید کرد.

ریاست محترم بنیاد بین ­المللی امامت در ادامه، گزارشی از پژوهش‌های انجام‌شده درباره آثار این عالم بزرگ ارائه داد و اظهار داشت:
“علامه میرحامد حسین با تألیف کتاب سترگ “عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار” به یکی از مهم‌ترین چالش‌های زمان خود، یعنی هجمه‌های فکری علیه تشیع، پاسخ داد. این اثر همچنان یکی از منابع اصلی در مباحث کلامی و حدیثی به شمار می‌رود و احیای آن گامی اساسی در راستای حفظ هویت علمی شیعه است.”

وی همچنین از دیگر تلاش‌های صورت‌گرفته در حوزه گردآوری و تصحیح نسخ خطی خبر داد و تأکید کرد که بسیاری از آثار مرتبط با علامه میرحامد حسین، تا پیش از این، در دسترس محققان نبوده و اکنون با همت اعضای این کنگره، بخش مهمی از این میراث علمی احیا شده است.

روند احیای آثار و تدوین شناخت‌نامه علمی

در بخشی از این دیدار، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر کاظمی، دبیره کنگره به یکی از محورهای اصلی این دیدار اشاره کرد و اقدامات صورت‌گرفته در حوزه احیای آثار این عالم برجسته را تشریح نمود. وی ضمن تأکید بر اهمیت تدوین شناخت‌نامه‌ای جامع از علامه میرحامد حسین، توضیح داد که فرآیند جمع‌آوری، تصحیح و احیای آثار وی بیش از یک دهه به طول انجامیده و مراحل مختلفی از جمله تحقیق، نسخه‌شناسی و مقابله با متون کهن را شامل شده است.

 گردآوری نسخه‌های خطی و منابع نادر از کتابخانه‌های هند

وی در بخشی از سخنان خود افزود:
“یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این پروژه، گردآوری نسخه‌های خطی و منابع نادر از کتابخانه‌های هند، ایران و عراق است. در طول این سال‌ها، تیم پژوهشی کنگره موفق شده است بیش از ۷۰ اثر را از فرزندان و شاگردان علامه میرحامد حسین نیز شناسایی کند و در قالب یک شناخت‌نامه علمی ارائه دهد.”

شناخت‌نامه، ارج‌نامه و ضیاء العین، حاوی اطلاعات دقیق و مستندی درباره زندگی، آثار، شاگردان و تأثیرات فکری و فرهنگی علامه میرحامد حسین است و می‌تواند به‌عنوان مرجع پژوهشی مهمی در اختیار محققان و پژوهشگران حوزه علوم اسلامی قرار گیرد.

الگویی ارزشمند پژوهش‌های حدیثی

به گفته ایشان: علامه میرحامد حسین در آثار خود از روش‌های متعددی برای نقد و بررسی احادیث، ارزیابی منابع حدیثی و پاسخ به شبهات استفاده کرده است. این روش‌ها امروزه می‌تواند به‌عنوان الگویی ارزشمند برای پژوهش‌های حدیثی و کلامی مورد استفاده قرار گیرد. در همین راستا، مجموعه‌ای از مقالات علمی تدوین شده که به تحلیل روش فقه‌الحدیثی، روش تفسیری و روش پاسخ‌گویی به شبهات در آثار علامه می‌پردازد.

این تحقیقات تاکنون منجر به نگارش چندین پایان‌نامه و مقاله پژوهشی شده است که برخی از آن‌ها در حال انتشار و برخی دیگر در مراحل ارزیابی نهایی قرار دارند.

برگزاری دیدار‌های علمی و ترویج آثار علامه میرحامد حسین

یکی از مهم‌ترین اقدامات انجام‌شده در راستای معرفی علامه میرحامد حسین، برگزاری دیدار‌های علمی و کارگاه‌های تخصصی در حوزه‌های علمیه و مراکز دانشگاهی بوده است.

در این جلسه، گزارشی از برگزاری دیدار‌های علمی در مراکز مختلف، از جمله جامعه المصطفی، حوزه‌های علمیه قم و نجف، و همچنین در شهرهای لکنو و دهلی ارائه شد. بر اساس این گزارش، استقبال گسترده‌ای از این دیدار‌ها صورت گرفته و بسیاری از محققان و اندیشمندان علوم اسلامی به مشارکت در این برنامه‌ها علاقه نشان داده‌اند.

همچنین، یکی از برنامه‌های آتی کنگره، تدوین و انتشار خلاصه‌ای از کتاب «عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار» در دو جلد در قالبی روان و امروزی است. به گفته مسئولان، این نسخه خلاصه‌شده قرار است به چندین زبان ترجمه شود تا دسترسی به مفاهیم و مباحث این کتاب برای طیف گسترده‌تری از پژوهشگران و علاقه‌مندان ممکن شود.

نقش تاریخی مدرسه لکهنو در حفظ هویت شیعی

در این دیدار صميمي، دبیر علمی کنگره بین­ المللی بزرگداشت علامه میرحامد حسین(ره) در سخنان خود با اشاره به شرایط تاریخی و فرهنگی زمانه علامه میرحامد حسین، اظهار داشت: مدرسه لکهنو یکی از پایگاه‌های مهم تشیع در شبه‌قاره هند بوده است که نقش بسزایی در مقابله با هجمه‌های فکری علیه شیعه ایفا کرده است. اگر این مدرسه وجود نداشت، مشخص نبود که هویت شیعه در آن دوران با چه سرنوشتی مواجه می‌شد.

وی با تأکید بر اهمیت شناخت و معرفی این مدرسه علمی افزود که بسیاری از متون و منابع ارزشمند این دوره همچنان ناشناخته باقی مانده و نیازمند تحقیق و احیا هستند.

پیشرفت‌های کنگره در احیای آثار علامه میرحامد حسین

ایشان در بخش دیگری از سخنان خود به تشریح روند احیای آثار علامه میرحامد حسین پرداخت و گفت:
“ما در این سال‌ها تلاش کردیم تا نسخه‌های خطی و متون مرتبط با علامه را از کتابخانه‌های مختلف هند، ایران و عراق گردآوری کنیم. خوشبختانه اکنون به یک بانک جامع از آثار شبه‌قاره دست یافته‌ایم که می‌تواند به‌عنوان مبنای تحقیقات علمی آینده مورد استفاده قرار گیرد.”

وی همچنین به مشکلات موجود در احیای این آثار اشاره کرد و تصریح کرد:
“یکی از چالش‌های اساسی ما، عدم دسترسی به منابع معتبر و پراکندگی نسخه‌های خطی بود. اما با همکاری گسترده با مراکز علمی و کتابخانه‌های بین‌المللی، توانستیم بیش از ۷۰ اثر ارزشمند را احیا و تصحیح کنیم.”

لزوم حمایت‌های علمی و مالی برای تکمیل پروژه

در ادامه حجت الاسلام والمسلمین اسفندیاری بر ضرورت حمایت‌های علمی و مالی از پروژه احیای آثار علامه میرحامد حسین تأکید کردند. به گفته کارشناسان، این پروژه که یکی از گسترده‌ترین تلاش‌ها در حوزه احیای میراث علمی تشیع محسوب می‌شود که نیازمند پشتیبانی‌های بیشتر برای ادامه مسیر است.

تأکید بر نقش تاریخی علامه میرحامد حسین لکهنوی

آیت‌الله محسن اراکی در این دیدار، با اشاره به جایگاه علمی و فرهنگی علامه میرحامد حسین لکهنوی، وی را از جمله شخصیت‌های برجسته‌ای دانست که با تألیفات و تحقیقات گسترده خود، به دفاع از مکتب تشیع پرداخت. ایشان افزود: «علامه میرحامد حسین لکهنوی با نوشتن کتاب‌هایی مانند “عبقات الانوار” و دیگر آثار ارزشمند، به مقابله با شبهات وهابیت و دیگر جریان‌های تکفیری پرداخت و نقش مهمی در حفظ هویت شیعیان در شبه‌قاره هند ایفا کرد.»

وی هم­چنین به تلاش‌های علامه لکهنوی در دفاع از تشیع در برابر جریان‌های تکفیری اشاره کرد و گفت: «در دورانی که برخی جریان‌ها تلاش می‌کردند هویت شیعه را در شبه‌قاره هند از بین ببرند، علامه لکهنوی با قلم توانمند خود به مقابله با این جریان‌ها برخاست و با استدلال‌های محکم، حقانیت مکتب تشیع را به اثبات رساند.»

اهمیت احیای هویت شیعه در شبه‌قاره هند

آیت‌الله اراکی در ادامه سخنان خود، براهمیت احیای هویت شیعه در شبه‌قاره هند تأکید کرد و گفت: «شبه‌قاره هند یکی از مهم‌ترین مراکز تمدنی و فرهنگی جهان اسلام است و شیعیان در طول تاریخ، نقش مهمی در حفظ و گسترش فرهنگ اسلامی در این منطقه داشته‌اند. امروز نیز باید با تقویت هویت شیعه، به ترویج معارف شیعی در منطقه پرداخت.»

ایشان افزود: «شیعیان شبه‌قاره هند با وجود چالش‌های فراوان، همواره در حفظ هویت خود کوشیده‌اند و امروز نیز باید با استفاده از ابزارهای علمی و فرهنگی، به تقویت این هویت ادامه دهند. کنگره‌هایی مانند این، فرصت مناسبی برای معرفی شخصیت‌های بزرگ شیعه و آثار ارزشمند آن‌ها به جهانیان است.»

حمایت از فعالیت‌های علمی و فرهنگی

آیت‌الله اراکی در پایان این دیدار، از تلاش‌های اعضای کنگره بین‌المللی بزرگداشت علامه میرحامد حسین لکهنوی تقدیر کرد و ابراز امیدواری نمود که با حمایت‌های بیشتر، این حرکت علمی و فرهنگی بتواند به تقویت هرچه بیشتر هویت شیعه در منطقه منجر شود. وی گفت: «این کنگره فرصت مناسبی برای معرفی شخصیت‌های بزرگ شیعه و آثار ارزشمند آن‌ها است و باید از چنین برنامه‌هایی حمایت کرد تا بتوانیم به تقویت هویت شیعه در شبه‌قاره هند و دیگر مناطق جهان کمک کنیم.»

دیدار رئیس و اعضای دبیرخانه کنگره بین‌المللی بزرگداشت علامه میرحامدحسین با رئیس مجمع تقریب مذاهب اسلامی

دیدار مولانا سیدعلی ناصر سعید عبقاتی(آقا روحی) در معیت اعضای شورای راهبری کنگره علامه میرحامدحسین با آیت‌الله اعرافی