حدیث شریف نور
در میان انواع موضوعات و مسائل دین مبین اسلام، امامت یکی از موضوعات مهم
و حیاتی بوده که مورد اختلاف در بین مسلمانان واقع شده است،
زیرا اوّلین مسأله‌ای که مردم بعد از رحلت پیامبر گرامی اسلام(ص) با آن مواجه شدند،
موضوع رهبری و جانشینی بعد ایشان بود.
مصداق خلیفه بلافصل پیامبر گرامی را می‌توان بر اساس آیات و روایات نبویِ دالّ بر امامت
و یا با استفاده از برهان افضلیّت مشخص نمود.
حدیث شریف نور از جمله احادیثی است که می‌تواند در طریق استدلال بر اثباتِ امامت
و افضلیت امیرالمؤمنین علیه‌السلام قرار بگیرد.
پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله وسلم می‌فرمایند:
«کُنْتُ أَنَا وَ عَلِيٌّ نُوراً بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ يُسَبِّحُ اللَّهَ ذَلِكَ النُّورُ وَ يُقَدِّسُهُ قَبْلَ أَنْ يَخْلُقَ اللَّهُ آدَمَ بِأَرْبَعَةَ عَشَرَ أَلْفَ عَامٍ
فَلَمْ نَزَلْ فِي شَيْءٍ وَاحِدٍ حَتَّى افْتَرَقْنَا فِي صُلْبِ عَبْدِالْمُطَّلِبِ فَفِيَّ النُّبُوَّةُ وَ فِي عَلِيٍّ الْخِلَافَةُ»
«من و علی نوری بودیم در پیشگاه خداوند تبارک وتعالی، و آن نور خداوند را تسبیح و تقدیس می‌کرد،
چهارده هزار سال قبل از اینکه خداوند آدم را بیافریند، و بعد از آنکه خداوند متعال آدم را آفرید،
آن نور را در صلب آدم قرار داد و این پیوسته در یک مسیر در حرکت بود
تا اینکه در صلب عبدالمطلب از یکدیگر جدا شدیم.
پس نبوّت در من است و خلافت در علی».
عبقات‌الانوار
با توجه به دلالت صریح حدیث نور بر اثبات امامت و افضلیّت امیرالمؤمنین علیه‌السلام، مؤلّفین و نویسندگان،
کتبی را در این موضوع به نگارش در آورده‌اند، از جمله کتاب «عبقات‌الانوار» که مرحوم علاّمه،
این حدیث را در این کتاب مورد توجه و بررسی قرار داده است،
ایشان متون مختلفی از این حدیث شریف را ذکر می‌کنند و در صدد اثبات امامت امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌باشند.
در باب تمایز این پژوهش با سایر کتب از جمله عبقات که در آنها نیز به حدیث نور پرداخته شده است،
می‌توان به این اشاره کرد که روش مرحوم علاّمه رحمه‌الله به صورت کامل در این حدیث مورد توجه قرارگرفته
و به تصحیح اسناد روایی و اشخاصی پرداخته می‌شود که علاّمه آنها را بیان نکرده است.
شبهات وهابیّت و مستشکلین معاصر
به عنوان مثال ایشان نسبت به حسن بن علی بن صالح، هیچ مطلبی را بیان نفرموده اند ولی در این پژوهش،
این شخص هم مورد بررسی قرار گرفته و تصحیح شده است.
علاوه بر آن، شبهات وهابیّت و مستشکلین معاصر نیز در آن مورد بررسی واقع شده و پاسخ آنها بیان شده است.
این رساله در سه فصل تنظیم شده است، ابتدا در فصل اول به مفاهیم و کلیات مرتبط با موضوع پرداخته می‌شود.
مفاهیمی همچون افضلیت، امامت، حدیث، تواتر، مشهور، صحیح، تخریج، نص و…
و در بخش کلیات نیز مواردی چون شخصیت مرحوم علاّمه از قبیل ولادت ایشان، مبدأ تعلیم،
تألیفات و روش ایشان در اثبات امامت، و نیز روش حدیث پژوهی(روش شناسی، اعتبار شناسی، دلالت شناسی)
و جایگاه حدیث نور در اثبات امامت بیان می‌شود.
حدیث نور از مهمترین منابع اهل سنت
در فصل دوم آن مباحث سندی حدیث بیان می‌شود که در گام اول تخریج پنج متن این حدیث شریف
از مهم ترین منابع اهل‌سنت ذکر می‌شود.
بدین صورت که اسامی کسانی که این حدیث را در کتب خود ذکر کرده‌اند.
با توجه به تاریخ فوت آنها به همراه اسم کتاب ایشان بیان می‌شود.
متواتر بودن حدیث نور
در گام دوم، اثبات تواتر حدیث تبیین می‌شود، یعنی مرحوم علاّمه برای صحت این حدیث از اثبات تواتر آن بهره می‌گیرد
به این صورت که تعداد راویانی را که حدیث را ذکر کرده‌اند، اعمّ از صحابه، تابعین و تابعین تابعین را بررسی می‌کند.
ایشان تواتر این حدیث را بر مبنای ابن حجرمکّی ثابت می‌کند چرا که ایشان وجود هشت نفر صحابی
را در طریق حدیث دلیل بر تواتر حدیث می‌دانند.
شهیر بودن حدیث
هم‌چنین بر مبنای ابن تیمیّه که در کتاب «منهاج» نقل چهار نفر از صحابه را دلیل بر تواتر می‌دانند.
و در گام سوم به اثباتِ شهرتِ این حدیث از مبانی اهل‌سنت پرداخته می‌شود.
بدین گونه که اشخاصی که این حدیث را بیان کرده‌اند ذکر می‌شود
هم‌چنین وجود بیش ازسه طریق که دالّ بر شهرت حدیث می‌باشد برای اثبات شهرت این حدیث نیز بیان می‌شود.
و در گام چهارم صحت حدیث، یعنی کتبی که نویسندگان آنها تصریح به صحّت این حدیث کرده‌اند
هم‌چنین بررسی تک تک راویان آن بیان می‌شود و در گام آخر به نقد شبهاتی
ازقبیل شبهات آلوسی و دیگرانی که شبهات ایشان را تکرار کرده‌اند پرداخته می‌شود.
اثبات دلالت حدیث بر امامت امیرالمؤمنین علیه‌السلام
فصل پایانی رساله در بر دارنده اثبات دلالت حدیث بر امامت امیرالمؤمنین علیه‌السلام است که در هفت گام تنظیم شده است.
که به ترتیب عبارت است از:
معرفی مضمون حدیث که به خلقت پیامبر(ص) و امیرالمومنین(ع) از یک نور واحد،
چند هزار سال قبل از خلقت حضرت آدم است، می‌پردازد.
واکاوی منهج میرحامدحسین در نقد و بررسی تواتر احادیث در کتاب عبقات‌الأنوار
شیعه شدن یکی از علمای برجسته اهل‌سنت به برکت مطالعه عبقات‌الأنوار
