گزارشی از فعالیت های دبیرخانه کنگره علامه میرحامدحسین

مرحوم علامه میرحامد حسین نیشابوری هندی (1246-1306.ق) یکی از بزرگ پاسداران حریم ولایت و تربیت یافته مدرسه فقهی- کلامی لکهنو در قرن سیزدهم هجری است. خاندان این علامه مجاهد، همگی در علم و زهد و فضیلت سرآمدان روزگار خود و مدافعان مذهب حقه امامیه در جوامع اسلامی به ویژه هندوستان بوده‌اند. کتاب شریف عبقات الانوار فی مناقب الائمة الاطهار علیهم السلام از شاه‌کارهای علمی و اعتقادی شیعه و برترین اثر علامه به شمار می‌رود که در پاسخ به اتهامات و افترائات بی‌اساس عبدالعزیز دهلوی-از علمای اهل سنت هند- به تشیع، ناظر به باب هفتم کتاب تحفه اثنا عشریه در مساله امامت، نگاشته شده است. اینک پس از گذشت 130 سال از ارتحال آن بزرگوار، هنوز هم گام موثری در معرفی شایسته و بایسته آن بزرگ مرد عالم اسلام برداشته نشده است.

به همین منظور دبیرخانه کنگره، در سال 1392 شمسی در بنیاد فرهنگی امامت، به ریاست آیت الله سید علی حسینی میلانی و دبیری علمی حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمدتقی سبحانی شکل گرفت.در نخستین گام با دعوت از برخی اساتید و اندیشمندان حوزه ودانشگاه شورای سیاستگذاری و شورای علمی تشکیل جلسه داد و موضوع مقالات کنگره نهایی گردید. پس از آن فراخوان مقالات در موضوعات پیشنهادی به زبانهای فارسی، عربی، اردو و انگلیسی آماده و از محققان و نویسندگان حوزوی و دانشگاهی جهت نگارش مقاله، دعوت به عمل آمد. در گام بعد با دعوت از سازمانها، موسسات و نهادهای همسو، جلسه‌ای با عنوان «نشست مشارکین» در سال 1393 برگزار شد تا نحوه همکاری موسسات و سازمانها در برگزاری کنگره مشخص گردد.

علاوه بر اینها جهت طراحی زیر ساخت‌های کنگره، جلسات و نشست‌هایی با برخی از شخصیت‌های علمی و اجرایی مرتبط نیز صورت گرفت.با توجه به عدم شناخت کافی محققین و پژوهشگران از شخصیت و آثار علامه و همچنین عدم دسترسی به بخش مهمی از آثار خاندان عبقات، پایگاه اطلاع رسانی کنگره راه اندازی شد تا ضمن اطلاع‌رسانی تاریخ و موضوعات مرتبط با فراخوان مقالات و سایر برنامه‌های کنگره به ارائه مقالات پژوهشی و یادداشت‌های علمی مرتبط با شخصیت، آثار علامه و خاندان ایشان، فهرست و تصاویر نسخ جمع آوری شده و فعالیت‌های صورت گرفته در بخش احیاء تراث خاندان عبقات را نیز، به محققین ارائه نماید.

1- فعالیتهای صورت گرفته در بخش بانک نسخ خطی  

با توجه به عدم نشرآثار علامه، اولین اقدام دبیرخانه جمع آوری عکس و فیلم از نسخ خطی کتابحانه ناصریه هند و آستان قدس رضوی «علیه آلاف التحیة و الثناء» و سایر موسسات و افراد مطلع بود که در همین راستا فهرستی از آثار علامه و خاندان ایشان به همراه تصاویر نسخ در قالب یک لوح فشرده، جمع آوری گردید.

2- فعالیتهای صورت گرفته در بخش احیاء آثار

بر اساس مصوبه شورای سیاست‌گذاری، با توجه به اولویت علمی آثار و ضرورت‌های اجتماعی حاکم بر جامعه، از مجموع نسخه‌های جمع آوری شده، احیای اهم آثار فرهیختگانی از دو خاندان اجتهاد: (خاندان علامه غفرانمآب) و (خاندان علامه میرحامدحسین)، در دستور کار قرار گرفت که تا کنون کار احیای برخی از آن آثار به اتمام رسیده و احیای برخی دیگر نیز طبق جدول زمانی در حال انجام است.در این راستا تحقیق و تصحیح کتبی همچون «العضب البتّار»، اثر مرحوم علامه میرحامد حسین، «تقلیب المکائد» و «السیف الناصری»  از آثار مرحوم مفتی محمد قلی، والد معظم علامه میر حامد حسین، «الصوارم الالهیات و خاتمته» و «ذوالفقار» از آثار مرحوم سید دلدار علی نقوی غفرانمآب، «افحام الاعداء و الخصوم» اثر علامه سید ناصر حسین، فرزند صاحب عبقات، «الامام الثانی عشر» اثر علامه محمد سعید، فرزند ناصر المله و تصحیح و تحقیق مجدد کتاب «نفحات الازهار فی خلاصة عبقات الانوار» اثر ارزشمند حضرت آیت الله سید علی حسینی میلانی (زیدعزه)، از جمله اقدامات صورت گرفته در واحد احیای تراث است که توضیحات تفصیلی پیرامون مشخصات نسخه‌های مذکور به تفکیک هر یک از آثار در بخش احیای تراث پایگاه مجازی کنگره علامه حامد حسین لکهنوی ارائه گردیده است.

فعالیتهای صورت گرفته در بخش مقالات

بعد از تصویب موضوع مقالات، فراخوانی در بهمن ماه سال 1393 به 4 زبان فارسی ،عربی، اردو و انگلیسی در قالب تیزر تلویزیونی، تراکت و تبلیغات در فضاهای علمی و پژوهشی انجام شد که حاصل آن ارسال بیش از 50 چکیده به دبیرخانه بود. بعد از بررسی شورای نظارت و نظریه مدیران علمی گروه‌ها از بین این تعداد، 20 چکیده انتخاب و با نویسندگان آنها جهت ارسال اصل مقاله تماس گرفته شد. در نهایت از مجموع این تعداد، 10 مقاله به دبیرخانه ارسال گردید.در همین راستا با توجه به ضرورت شناسایی بیشتر اندیشمندان و محققین برجسته و سفارش مقالات کنگره به آنها با همکاری دبیران علمی گروه‌ها، لیستی از اندیشمندان حوزوی و دانشگاهی ایرانی و هندی جمع آوری شد که پس از اعتبار‌سنجی علمی محققین و انتخاب نهایی افراد از طریق دبیرخانه جهت تالیف مقالات رایزنی‌هایی به عمل آمد.لازم به ذکر است که سفارش مقالات به این روش همچنان ادامه دارد.

3- تالیف 3 جلد کتاب با موضوع:

– معرفی شخصیت و خدمات علامه میرحامدحسین در قالب داستان برای عموم مخاطبین

– معرفی کتابخانه ناصریه و گنجینه‌های نهفته در آن

– شناخت‌نامه علامه و خاندان میرحامد حسین

4- طراحی و برگزاری پیش نشست‌های علمی

دبیرخانه کنگره با توجه به ظرفیت‌های موجود در ایران و هند، سه پیش نشست علمی طراحی نموده است که اولین مورد از آنها در مهرماه 95 در قم برگزار خواهد شد. امید است در صورت تحقق برنامه‌ها، دومین پیش نشست نیز در شهر لکهنو زادگاه علامه میرحامد حسین برگزار شود.