به گزارش دبیرخانه کنگره بین‌المللی بزرگداشت علامه میرحامد حسین لکهنوی، به مناسبت هجدهم ماه صفر سالروز درگذشت علامه میر حامد حسین، نشستی علمی با عنوان «علامه میرحامد حسین (صاحب عبقات) احیاگر فرهنگ امامت در دوره معاصر» در بنیاد امامت و با حضور پژوهشگران و محققان و با سخنرانی آیت‌الله نجم‌الدین طبی و حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر علیزاده موسوی در تاریخ 1400/07/03 برگزار شد.
در ابتدای این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی اسفندیاری دبیر علمی کنگره با اشاره به سالروز درگذشت علامه میرحامد حسین به بیان شخصیت این عالم برجسته پرداخت و گفت: کتاب «عبقات‌الانوار» نوشته مرحوم علامه میرحامد حسین را می‌توان بدون شک بزرگترین موسوعه امامتی شیعه دانست.
وی در ادامه بیان کرد دبیرخانه کنگره علامه میرحامد حسین تا کنون 8 پیش نشست علمی را برگزار نموده است که در این پیش‌نشست‌ها محققان تا حدودی با شخصیت، آثار و سبک علمی علامه میرحامد حسین در نگارش کتاب عبقات‌الانوار آشنا شده‌اند و این نشست‌ها باعث شده است که جایگاه علمی مرحوم علامه و کتاب عبقات‌الانوار تبدیل به محوری مهم برای پژوهش بسیاری از محققان علاقه‌مند گردد.
«علامه میرحامد حسین الگوی اخلاص و مجاهدت علمی»
در ادامه این نشست علمی آیت‌الله نجم‌الدین طبسی به ایراد سخنان خود پرداخت و با اشاره به مقام علمی علامه میرحامد حسین گفت: خداوند موهبتی ویژه را به این علامه عطا نمود که توانست با طول عمر نه چندان زیاد خود که در حدود 60 سال داشت، تألیفات بسیاری داشته باشد که از مهمترین این تألیفات می‌توان از کتاب «عبقات‌الانوار» نام برد. وی در این‌باره افزود: هر یک علما به یکی از تألیفات خود شهرت پیدا کرده‌اند مثل علامه مجلسی که به کتاب بحار‌الانوار شهرت یافته است، مرحوم علامه نیز به کتاب «عبقات‌الانوار» شهرت پیدا کرده است که ایشان با نگارش این کتاب، به دفاع از ولایت و امامت پرداخت که در توصیف این کتاب زبان آدمی الکن است.
آیت‌الله طبسی در زمینه اقدامات و زحمات علامه میرحامد حسین گفت: نقل شده است که ایشان تا آخرین روزهای عمر بابرکت خود مشغول به دفاع از حریم اهل‌بیت (ع) بوده است بهگونهای که گفته‌اند که روزهای آخر عمر شریفش باتوجه به کسالتی که پیدا کرده بودند، کتاب‌ها را روی سینه خود می‌گذاشتند و به انشا و املا مطالب می‌پرداختند.
وی در ادامه اظهار کرد چندی پیش سفری به هند داشتم و در آن سفر متوجه شدم که مطالبی و کتبی در کتابخانه‌های هند وجود دارد که دسته‌بندی شده است ولکن هنوز روی آنها کار نشده است.
آیت‌الله طبسی با اشاره به عصری که مرحوم علامه میرحامد حسین می‌زیست بیان کرد: دهلوی در آن زمان کتابی را با عنوان «تحفه اثنی عشریه» نوشت که اتهام‌ها و دروغ‌های بسیاری را به شیعه وارد کرد و مرحوم علامه میرحامد حسین با اینکه سطح ایشان از دهلوی بسیار بالاتر بود، در قالب مجلداتی و به صورت عالمانه ردیه‌ای بر این کتاب نوشت. ایشان توانست در این کتاب با ارائه آیات و روایتی به اثبات ادله امامت بپردازد.
وی در پایان سخنان خود به توصیف مرحوم آقا بزرگ تهرانی از کتاب «عبقات‌الانوار» در جلد 15 کتاب «الذریعة الی تصانیف الشیعة» اشاره نموده و علاقه مندان را به مطالعه این بخش از کتاب برای آشنایی با عبقات‌الانوار توصیه نمود.
«احیای تاریخ تشیع در هند احیای یک تمدن است»
سخنران دیگر این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سیدمهدی علیزاده موسوی بود که با تقدیر از برگزار کنندگان این نشست به ویژه حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدتقی سبحانی رئیس محترم کنگره، سخنان خود را آغاز نموده و تلاش‌های صورت گرفته در این زمینه را نه تنها تلاش برای احیای یک تفکر و اندیشه بلکه تلاش برای بازسازی یک تمدن برجسته دانست.
ایشان در ابتدای بیانات خود به دو پرسش اساسی در ارتباط با موضوع نشست اشاره نمودند.
«ضرورت واکاوی چرایی افول تمدن شیعی در شبه قاره»
حجت‌الاسلام و المسلمین علیزاده موسوی پرسش اول خود را با این مقدمه مطرح نمود که می دانیم شبه قاره و هندوستان به لحاظ جمعیت مسلمان و پس از آن جمعیت شیعه دومین رتبه را در جهان داراست و همچنین شیعه در تاریخ شبه قاره از سابقه ای درخشان برخوردار بوده است که علمایی برجسته همچون سید دلدار علی و فرزندان و نوادگان ایشان مانند سلطان العلما، سید العلما، خلاصه العلما و مرحوم مفتی محمد قلی و فرزندان و نوادگان ایشان مانند علامه میرحامد حسین، اعجاز حسین، ناصرا لمله و سعیدالمله از این جمله هستند.
همچنین در بعد سیاسی نیز در میان شیعیان خاندانهایی چون پادشاهان اوده ، بهمنیان و قطب شاهیان را شاهدیم که حضور جدی در تاریخ شبه قاره داشته‌اند و نام شیعه را پر آوازه نموده‌اند.
حال سؤال این است که با وجود این جمعیت و این سابقه تاریخی در طول 150 سال چه اتفاقی افتاد که اکنون اثری از آن افتخارات نه در بعد علمی و نه در بعد سیاسی وجود دارد و شیعه دیگر از آن جایگاه برخوردار نیست؟
مطالعه در این زمینه از آن جهت اهمیت دارد که اگر با آن عوامل و شرایط آشنا نشویم ممکن است جامعه ما نیز به همان سرنوشت مبتلا شود.
«ضرورت تاسیس رشته ای علمی با موضوع علامه میرحامد حسین در گرایشهای مختلف»
پرسش دومی که توسط سخنران محترم مطرح گردید ناظر به ضرورت باز شناسی شخصیت ، آثار و روشهای علمی علامه میرحامد حسین رحمه الله بود.
ایشان در این زمینه به تلاش مراکز علمی اهل سنت در راستای شناخت و معرفی شخصیتی همچون ابن تیمیه اشاره نمودند که تا کنون بیش از هزار عنوان پایان نامه در این موضوع نگاشته شده و رشته ابن تیمیه شناسی تاسیس شده است.
از سوی دیگر میدانیم که منابع اصلی شیعه در دفاع از اندیشه تشیع در موضوع امامت و مقابله با اندیشههای دشمنان تشیع محدود به چند اثر است که سایر آثار از آنها الهام گرفته و بهره برده اند و عبقات مهمترین آنها به شمار میرود.
حال پرسش این است که چرا رشتهای علمی تاسیس نمیشود که در گرایشهای مختلف زندگی ، شخصیت ، کتابشناسی آثار علمی و مهمتر از همه روش علمی علامه میر حامد حسین را در ابعاد مختلف مورد بررسی قرار داده و آن را به همگان معرفی نماید؟
اهمیت مجاهدتهای علمی علامه در مواجهه با اندیشه های ضد شیعی
حجت الاسلام والمسلمین دکتر علیزاده در ادامه بیانات خود به تبیین اهمیت و جایگاه مجاهدتهای علمی علامه میرحامد حسین در مواجهه با اندیشههای ضد شیعی در شبه قاره و اثر آن در جهان امروز پرداخت.
وی در این زمینه به این نکته اشاره نمود که تاریخ شبه قاره نشان می‌دهد اهل‌سنت در این منطقه گرایشهای ماتریدی – حنفی داشته‌اند. میدانیم که ابو منصور ماتریدی در میان بزرگان از عالمان سنی نزدیکترین تفکر را به اندیشههای شیعی داشت بهگونهای که برخی وی را متشیع دانسته‌اند. از سوی دیگر ابو حنیفه و مذهب او نیز اهل رأی بوده و با حدیث‌گرایی زاویه داشتند، اما مشاهده می‌کنیم که از قرن یازدهم به بعد در اثر تلاش‌هایی که شاه ولی‌الله دهلوی و پس از او فرزندش شاه عبدالعزیز دهلوی داشتند این جریان ماتریدی – حنفی به جریانی حدیث‌گرا تغییر مسیر می‌دهد.
آثار شاه ولی‌الله که با عنوان محدث دهلوی شناخته می‌شود به آثار ابن تیمیه پهلو زده و اندیشههای او به‌ویژه در موضوع توحید و شرک بسیار به اندیشههای ابن‌تیمیه نزدیک است. ترویج این اندیشه‌ها در شبه قاره توسط شاه ولی‌الله و فرزندش شاه عبدالعزیز و دیگر افرادی مانند فیض آبادی جریان‌های ضد شیعه را به وجود می‌آورد.
در این شرایط بود که مرحوم علامه میرحامد حسین به میدان آمد و با تألیف آثاری مانند شوارق النصوص و استقصاء الافحام و در نهایت عبقات‌الانوار به مقابله با این جریان پرداخت. اهمیت این تلاش علمی علامه زمانی روشن می‌شود که بدانیم تحفه اثنا عشریه گرچه از جایگاه علمی خوبی برخوردار نبود اما با توجه به جایگاه سایسی و اجتماعی نویسنده آن یعنی شاه عبدالعزیز تاثیر فراوانی در شبه قاره به جا گذاشته بود. علامه میرحامد حسین با تالیف کتاب عبقات الانوار توانست جایگاه تحفه اثنا عشریه و تأثیر آن در میان مسلمانان را از بین ببرد و این اثرگذاری تا کنون نیز ادامه داشته و افراد فراوانی با مراجعه به این کتاب و بهره گیری از استدلالهای علامه میرحامد حسین مسیر هدایت را شناخته و مستبصر شده اند که نمونه‌های آن به‌ویژه در میان عالمان اهل‌سنت قابل توجه است و این نکته ضرورت توجه به این عالم برجسته و احیای آثار او را دوچندان می‌نماید.
تاکید مجدد بر تأسیس رشتهای با موضوع علامه میرحامد حسین در گرایشهای مختلف پایان بخش بیانات این سخنران محترم نشست بود.
رونمایی از سایت کنگره بین المللی علامه میرحامد حسین رحمه الله
در پایان این جلسه از قالب و ساختار جدید سایت کنگره رونمایی شد که در این زمینه حجت‌الاسلام والمسلمین اسفندیاری دبیر علمی کنگره توضیحاتی ارائه نموده و اظهار امیدواری کرد که با پیگیری‌های صورت گرفته جهت پشتیبانی علمی و فنی، در آینده نزدیک این سایت بتواند نیاز پژوهشگران علاقه مند را در زمینه تحقیق‌های مربوط به علامه میرحامد حسین برطرف نموده و به مرجعی برای این تحقیقات تبدیل شود.
