بسم الله الرحمن الرحیم
معرفی کتاب
دایرةالمعارف تشیع، مجموعه‌ای از مقالات نظام‌مند به ترتیب الفبایی، در قلمرو مطالعات، فرهنگ و تمدن شیعه که در ایران نوشته می‌شود. این مجموعه که قرار است شامل حدود بیست هزار مقاله تألیفی باشد، از سال ۱۳۶۲ش شروع شده و تدوین آن ادامه دارد. تاکنون ۱۵ جلد از این مجموعه منتشر شده است. شرح مفاهیم کلیدی قرآن، شرح احادیث معروف، زندگی‌نامه چهره‌های شناخته‌شده اسلام و تشیع، اصطلاحات عرفانی و معرفی رجال و حوادث تاریخی مهم شیعی، از جمله موضوعات این دایرة المعارف است. مهدی محقق، صدر حاج سیدجوادی، کامران فانی و بهاءالدین خرمشاهی، سرپرستان و فهیمه محبی انجدانی، پشتیبان اصلی مالی این مجموعه بوده است. بر برخی از مقالات آن انتقاداتی وارد شده است.
کلید واژه
علامه میرحامد حسین – خاندان – استاد – شاگرد
علامه میرحامد حسین در دایره المعارف التشیع
دایرةالمعارف تشیع[1]
مدخل آل صاحب عبقات
آل صاحب عبقات، از اصیل‌ترین خاندان‌‌های ایرانی شیعه در هندوستان، این طایفه از ذریۀ سید محمدقلی (م 1260ق) فرزند سید محمدحسین مشهور به سید الله‌کرم بن سید حامدحسین بن سید زین‌العابدین موسوی نیشابوری لکهنوی هستند که نسب آنان به امام موسی کاظم علیه السلام می‌رسد، با ظهور سید حامدحسین صاحب عبقات‌الأنوار در عرصۀ علمی هندوستان، این خاندان عظیم به آل عبقات شهرت یافت، بعضی از علمای این خاندان عبارتند از:
- سید محمدقلی (م1260ق) از اکابر علمای متکلمین شیعه در هندوستان، جامع علوم عقلی و نقلی و صاحب تعریب الافهام فی تفسیر آیات الاحکام، وی پدر صاحب عبقات و سرسلسلۀ این خاندان جلیل است.
- سید اعجازحسین (1240 – 1286ق) فرزند سید محمدقلی، از فحول علمای امامیه و اکابر فقهای متکلمین در هندوستان، وی برادر بزرگ صاحب عبقات است، از مؤلّفات اوست: کشف الحجب و الاستار عن وجه الکتب و الاسفار؛ شذور العقیان فی تراجم الأعیان؛ و القول السدید.
- سید سراج‌حسین (1336ق) فرزند سید محمدقلی، وی برادر بزرگ صاحب عبقات است و پدر سید کرامت‌حسین، از بزرگان علما و متکلمین شیعه در هندوستان بوده است.
- سید حامدحسین (1246- 1306ق) فرزند سید محمدقلی، از اعاظم علمای متکلمین امامیه و از مدافعین حقوق شیعه و کبار فقهای شیعه در هندوستان، مشهورترین اثر او کتاب عبقات‌الأنوار در 16 مجلد بزرگ است که بعضی از مجلدات این کتاب توسط فرزند وی سید ناصرحسین و حفید او تکمیل شده است (برای تفصیل بیشتر عبقات‌الأنوار).
- سید نا صرحسین (1284- 1361ق) فرزند سید حامدحسین آل صاحب عبقات، از فحول علمای رجال و کلام، پس از فوت پدر خود به تکمیل مجلدات عبقات پرداخت ولی برای تجلیل از پدر خویش به نام او چاپ نمود، از مؤلّفات دیگر اوست: نفحات الازهار فی فضایل الائمة الاطهار؛ و نفحات الانس فی وجوب السورة.
- سید ذاکرحسین فرزند سید حامدحسین آل صاحب عبقات، از مراجع تقلید در هندوستان، ادیب و شاعر، از مؤلّفات اوست: الادعیة المأثورة؛ حواشی بر عبقات.
- سید محمدسعید (1333 – 1392ق) فرزند سید ناصرحسین آل صاحب عبقات، حکیم و متکلم، از مؤلّفات اوست: الامام الثانی عشر.
- سید محمد نصر فرزند سید ناصرحسین آل صاحب عبقات، از فحول علمای شیعه در هندوستان.[2]
[1]. دایرة المعارف تشیع، زی‍ر ن‍ظر اح‍م‍د صدر حاج سید ج‍وادی، کامران فانی و بهاءالدین خرمشاهی، ت‍ه‍ران: س‍ع‍ی‍د محبی، ج 1، چاپ اول، 1375، ص 191، مدخل «آل صاحب‌عبقات».
[2]. امین، اعیان الشیعة، ج3، ص467، ج4، ص381، ج1، ص200-201؛ مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج3، ص377-379، ج5، ص356، ج6، ص97؛ آقا بزرگ تهرانی، الذریغة، ج15، ص214-215، ج18، ص27-28؛ همو، الکرام البررة، ج1، ص148، ج2، ص597؛ اعتمادالسلطنه، المآثر و الآثار، ج154، ص168-169؛ آقا بزرگ تهرانی، مصفی المقال، ص82. 83، ش119؛ آزاد کشمیری، نجوم السماء، ص419-420، آقا بزرگ تهرانی، نقباء البشر، ج1، ص347.
برای دریافت فایل اینجا کلیک کنید:
